Twintig squats gedaan, de trap drie keer op en af gelopen, boodschappen gehaald en oja, ook nog de stofzuiger door mijn appartement gehaald. Aantal actieve verbruikte calorieën volgens mijn horloge: negentien. Negentien, serieus? Hoe nauwkeurig is het energieverbruik wat je sporthorloge aangeeft eigenlijk, zowel voor sport als dagelijkse activiteiten? En wat kun je eruit opmaken?

---

Voor de een is het totaal onbelangrijk, terwijl de ander er juist dagelijks mee bezig is. Hoeveel calorieën heb ik verbruikt? Zeker wanneer je bezig bent met het verliezen of bijkomen van gewicht kan dit een belangrijk gegeven zijn. Dat je horloge dit kan meten lijkt dus een handige tool. Maar is het wel echt zo bruikbaar?

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de betrouwbaarheid van sporthorloges. En helaas zijn de meeste onderzoeken het erover eens: een sporthorloge is niet erg betrouwbaar voor het meten van het dagelijks energieverbruik. Bij veel sporthorloges wordt het energieverbruik onderschat en soms overschat, zeker rondom het sporten of juist tijdens laag-intensieve activiteiten. Het feit dat het energieverbruik op verschillende horloges bij dezelfde persoon op dezelfde dag (ja, hij of zij droeg in dit geval wel 4 horloges) flink kan verschillen, onderstreept deze uitkomst. Hoe kan dit?

De werking van je sporthorloge

Je sporthorloge verzamelt verschillende gegevens van jou om een schatting te maken van het energieverbruik. Als het goed is heb jij zelf al eens je leeftijd, geslacht, lengte en gewicht ingevoerd niet waar? Naast deze gegevens houdt het je hartslag bij, mits je er een hebt met hartslagmeter uiteraard, en meet het horloge de afstand die je aflegt (stappen of kilometers). Met behulp van al deze gegevens samen voert je horloge een berekening uit waarmee in grote lijnen jouw dagelijkse energieverbruik wordt berekend. Maar hoe betrouwbaar zijn deze metingen en berekeningen?

Betrouwbaarheid van metingen

Onderzoekers zijn het grotendeels over het volgende eens:

• Het meten van de hartslag kan een goede indicatie geven van de energie die verbruikt wordt tijdens het sporten, maar is niet erg betrouwbaar bij lage-intensiteit inspanningen (zoals het doen van boodschappen). Dit komt omdat het verband tussen hartslag en energieverbruik minder sterk is bij laag-intensieve inspanningen vergeleken met sporten. Ondanks dat het verband anders is, gebruikt je horloge hetzelfde rekenmodel. Daarbij maakt het ook nog uit of het om activiteiten in het boven- of onderlichaam gaat en spelen persoonlijke eigenschappen een rol. Voor het laatste kan het gebruiken van de VO2max (het liefst gemeten in een lab) de berekening al een stukje betrouwbaarder maken. En oja, een hartslagband is al een stuk betrouwbaarder dan een hartslagmeting via de pols.
  
  
• Het meten van lichamelijke beweging (stappenteller of bewegingsmeter) is juist betrouwbaarder in het meten van het energieverbruik tijdens laag-intensieve activiteiten (het meet bijvoorbeeld hoeveel stappen je hebt gezet naar en in de supermarkt en berekent hoeveel energie dit jou ongeveer kost rekening houdend met lengte, gewicht, leeftijd en geslacht). Maar deze meting is dan weer minder betrouwbaar als het op sporten en hoog-intensieve inspanningen aankomt, omdat het geen rekening houdt met de intensiteit of duur waarin de aftand is afgelegd.
  
  

Gelukkig maken de nieuwere sporthorloges in veel gevallen gebruik van beide methoden in één, wat het een stukje betrouwbaarder maakt dan wanneer slechts een van de twee methoden wordt gebruikt. Het meet zowel hartslag als afstand én detecteert hierbij de interactie tussen de twee (bijvoorbeeld je maakt kilometers én je hartslag gaat omhoog = je bent lichamelijk actief). Dit samen geeft al een betere indicatie van het totale energieverbruik, maar nog altijd is het niet optimaal.

Conclusie

Hoewel een sporthorloge niet het meest betrouwbaar is om het energieverbruik te meten, is het wel degelijk een prima tool om te gebruiken. Ondanks dat het geen 100% betrouwbare waarde geeft, kan het wel een goede schattig maken van het energieverbruik (zeker in combinatie met een goede hartslagmeter). Daarbij is de betrouwbaarheid binnen metingen van het horloge zelf wel redelijk hoog. Hiermee bedoel ik dat als het de ene dag energieverbruik onderschat, dit het de andere dag waarschijnlijk ook doet. Dit lijkt misschien onbruikbaar, maar toch kan het handig zijn om jouw eigen activiteiten en inspanningen met elkaar te vergelijken. Tot slot is een sporthorloge een stuk minder kostbaar dan andere (betrouwbaardere) meetmethoden en bovendien een heel stuk praktischer.

Hoe gebruik ik het zelf?

Het energieverbruik dat mijn horloge aangeeft klopt dus niet helemaal en ik neem het dan ook met een flinke korrel zout. Ik gebruik het niet als leidraad voor wat ik uiteindelijk eet of wat ik doe. Wel geeft het mij een stukje bewustwording van hoe actief ik ben geweest. Dit laatste heeft overigens twee kanten, maar daar schrijf ik later wel een keer meer over. Wat betreft sport maak ik uiteindelijk meer gebruik van mijn hartslagstatistieken (mét gebruik van een hartslagband) en het aantal afgelegde kilometers dan enkel mijn energieverbruik!

Hoe zit het bij jou? Kijk jij hier regelmatig naar?

Liefs, Mo

Bronnen:

Evenson, K. R., Goto, M. M., & Furberg, R. D. (2015). Systematic review of the validity and reliability of consumer-wearable activity trackers. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 12(1), 159.

Hills, A. P., Mokhtar, N., & Byrne, N. M. (2014). Assessment of physical activity and energy expenditure: an overview of objective measures. Frontiers in nutrition, 1, 5.

Wallen, M. P., Gomersall, S. R., Keating, S. E., Wisløff, U., & Coombes, J. S. (2016). Accuracy of heart rate watches: implications for weight management. PloS one, 11(5), e0154420

Düking, P., Giessing, L., Frenkel, M. O., Koehler, K., Holmberg, H. C., & Sperlich, B. (2020). Wrist-Worn Wearables for Monitoring Heart Rate and Energy Expenditure While Sitting or Performing Light-to-Vigorous Physical Activity: Validation Study. JMIR mHealth and uHealth, 8(5), e16716.

Fuller, D., Colwell, E., Low, J., Orychock, K., Tobin, M. A., Simango, B., … & Slade, L. (2020). Reliability and validity of commercially available wearable devices for measuring steps, energy expenditure, and heart rate: systematic review. JMIR mHealth and uHealth, 8(9), e18694.