We kennen allemaal het standaard plaatje wel. Het standaard plaatje van anorexia, waarbij je een tenger meisje in de spiegel ziet staren naar haar mollige spiegelbeeld. Een spiegelbeeld dat totaal niet klopt. Een spiegelbeeld dat niet de waarheid verteld.  Een spiegelbeeld dat liegt. Of ben je zelf degene die liegt? In mijn nieuwe blog vertel ik over “het zelfbeeld”.

◊ ◊ ◊

“Ik heb geen anorexia”

Zelf vond ik dat ik dit anorexia meisje niet was. Sterker nog, ik weet nog dat ik mijn arts vertelde dat ik helemaal geen anorexia had. Waarom niet? “Omdat ik mezelf niet dik vind”, vertelde ik hem, “vroeger niet, nu niet en nooit niet”. Had ik dan dus geen anorexia?

Volgens de DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) -criteria is er sprake van anorexia bij:

A. Het beperken van de energie-inname ten opzichte van de energiebehoefte, resulterend in een significant te laag lichaamsgewicht voor de leeftijd, de sekse, de groeicurve en de lichamelijke gezondheid. Een significant te laag gewicht wordt gedefinieerd als een gewicht dat lager is dan het minimale normale gewicht of, bij kinderen en adolescenten, een lager gewicht dan wat minimaal wordt verwacht.

B. Een intense vrees om aan te komen of dik te worden, of persisterend gedrag dat gewichtstoename verhindert, zelfs al heeft de betrokkene een significant te laag gewicht.

C. Een stoornis in de manier waarop de betrokkene zijn of haar lichaamsgewicht of lichaamsvorm ervaart, een onevenredig grote invloed van het lichaamsgewicht of de lichaamsvorm op het oordeel over zichzelf, of persisteren in het niet onderkennen van de ernst van het actuele lage lichaamsgewicht. 

Juist. Puntje C deed het hem. Puntje C had ik niet en puntje C was voor mij juist het tegenovergestelde. Althans, dacht ik. Ik leg het je uit.

Dat T-shirt durf ik niet meer aan

Ik vond mijzelf niet dik. Sterker nog, ik zag in de spiegel maar al te goed dat er een mager meisje tegenover mij stond. Op een dag durfde ik zelfs geen t-shirts meer aan te trekken omdat ik bang was dat iedereen mijn dunne armpjes kon zien. Betekende dit dat ik wél een reëel zelfbeeld had? Dat ik mijzelf wél zag zoals ik echt was? En dus geen anorexia had?

No way. 

Nee. Hoe dun ik mijzelf op dat moment ook ergens vond, mijn spiegelbeeld zag er nog altijd 360 graden – gedraaid, opgefrommeld en weer terug glad gestreken – anders uit dan hoe ik mijzelf nu op foto’s terugzie van toen. Ja, ik vond mijzelf toen smal. Maar ik was graatmager. Om nu mijn gedachten van toen, met mijn gedachten van nu te vergelijken.. dat is confronterend. Want hoe kan het dat je jezelf niet kan zien, zoals je echt bent? Hoe kan het dat je zelfbeeld zo vertekend kan zijn, dat het waarheid lijkt? En hoe zorg je dat je wel jezelf écht ziet?

Zelfbeeld

Het woord zegt het al, zelfbeeld betekent letterlijk “het beeld dat je van jezelf hebt”. Het zelfbeeld is niet puur objectief. Nee, het is ook grotendeels subjectief. Het wordt grotendeels gevormd door je eigen gedachten en ideeën. En juist dat laatste, is wat ervoor zorgt dat je jezelf zo anders kan zien dan je daadwerkelijk bent.

Ok..  weer eens heel eerlijk toegegeven? Ik had ook echt wel een verkeerd zelfbeeld.

Ik vond mijzelf niet dik. Maar hee, ik vond ook dat mijn dijen wel wat flinker waren in verhouding tot de rest van mijn lichaam. Ik vond mijzelf niet flubby. Maar hee, ik vond dat ik toch ook wel een flink rolletje op mijn buik had.

En dit terwijl ik ondergewicht had en het dus eigenlijk “onmogelijk” was dat ik nog ergens een grammetje teveel had zitten.

Ik vind dit nog steeds iets geks. Blijkbaar waren mijn onuitgesproken gedachten (rolletje teveel, benen iets te breed) totaal niet gelijk aan mijn uitgesproken gedachten (ik ben veel te dun) en tja, hoe de h*ll kan je dan überhaupt een echt beeld van jezelf hebben? Kan je überhaupt wel het echte beeld van jezelf hebben?

Nog veel vragen

Zoals je aan mijn schrijfstijl ziet, heb ook ik hier nog veel vragen over. Ik weet het eigenlijk niet. Ik weet niet hoe dit precies kan en ik weet ook niet zo goed hoe je ervoor kan zorgen dat je wél je echte zelf ziet. Sterker nog, ik weet zelfs momenteel niet eens zeker of ik mijn echte zelf wel zie.

Maar toch heb ik nu, 7 jaar later, mijn eigen trucjes gevonden om zo objectief mogelijk naar mijzelf te kijken. Wat die trucjes zijn? Ik geef je mijn tips.

Beat je zelfbeeld!

Tip 1: kijk eens even anders 

Het is heel moeilijk om objectief naar jezelf te kijken in de spiegel. Ik denk dat het niet echt mogelijk is je aandacht puur objectief, evenredig te verdelen over je lichaam. Zelf heb ik de neiging eerder naar dingen te kijken die mij niet bevallen en zo kan je zelfbeeld alweer helemaal anders zijn. Mijn truc? Kijk eens naar de dingen die je wel bevallen. Hier mag je best eens even wat langer naar kijken hoor! En ja, iedereen heeft 100% zeker te weten wel iets moois aan zichzelf.

Tip 2: Vertrouw niet alleen op de spiegel

De spiegel is toch het ding waarin ik mijzelf het meest zie en dit is altijd al zo geweest. Ik had altijd een standaard beeld van mezelf, van hoe ik dacht dat ik eruit zag. Maar soms kon ik wel eens verrast worden. Hoe? Door een foto. Op een foto zag ik een hele smalle Monique staan (zelfs in de tijd dat ik alweer “genezen” was), terwijl ik zelf totaal niet het idee had dat ik er zo uitzag als wat de foto mij liet zien (en ja, tegenwoordig heb ik heel veel foto’s, vandaar dat ik in verleden tijd schrijf 😉 ). Kortom.. vertrouw niet alleen op je spiegelbeeld, maar probeer ook eens op andere manieren jezelf te spotten.

Tip 3: Analyseer je gedachten & ideeën. 

Zoals ik al schreef, wordt je zelfbeeld grotendeels bepaald door de gedachten en ideeën die je hebt. Maar hoe dicht bij de waarheid staan deze gedachten en ideeën eigenlijk? Zijn ze wel reëel? Zelf probeer ik deze gedachten en ideeën wel eens te analyseren en om te buigen. Is het wel terecht wat ik denk, zie of voel? Is dit wel de waarheid? En is er een manier om deze gedachten en ideeën om te buigen? Vaak namelijk wel!

Tip 4: hulp hulp hulp

Mijn tips zijn “maar tips”. Het zou misschien kunnen helpen als je zelfbeeld niet altijd zo fijn is als je zou willen. Maar echt je zelfbeeld veranderen? Dat doen ze waarschijnlijk niet. Mijn laatste tip is dan ook, dat als je echt een verkeerd zelfbeeld hebt, om hulp te zoeken. Mijn tips zijn ontoereikend en ik denk dat hulp van een professioneel iemand altijd een verstandige stap is, als je er zelf niet aan uitkomt.

Ps: ik heb het nu met name over het “uiterlijke zelfbeeld”. Natuurlijk is er ook nog je “innerlijke zelfbeeld”, zoals hoe je jezelf vind overkomen als persoon zijnde.

◊ ◊ ◊

Mocht jij nog meer informatie hebben over zelfbeeld, laat het me dan vooral weten! Dit is wel een onderwerp waar ik me nog eens meer in zou willen verdiepen. Heb jij nog andere vragen of opmerkingen? Laat het me dan ook vooral weten in een mailtje of reactie!

Fijne dag!

Liefs, Monique

 

bron: DSM-criteria: https://www.humanconcern.nl/eetstoornissen/dsm-5